Choroba otyłościowa dotyczy nawet 9 mln mieszkańców Polski

Ten Zakład Centrum Medycznego Kształcenia Podyplomowego przygotował raport "Społeczny obraz otyłości" prezentujący postawy społeczne wobec choroby otyłościowej. Dokument ten powstał – jak wyjaśnił jego współautor prof. Mateusz Jankowski - w odpowiedzi na niebezpieczny trend: od 1990 r. odsetek dorosłych żyjących z chorobą otyłościową wzrósł dwukrotnie, a odsetek nastolatków z otyłością zwiększył się czterokrotnie.

"Dane epidemiologiczne są alarmujące: aż 56 proc. dorosłych Polek i Polaków zmaga się z problemem nadmiernej masy ciała, a choroba otyłościowa dotyczy nawet 9 mln mieszkańców Polski" – podkreślił naukowiec.

Dodał, że zgodnie z prognozami, do 2035 r. ponad 35 proc. dorosłych mężczyzn i ponad 25 proc. kobiet w Polsce będzie chorych na otyłość, która oprócz skutków zdrowotnych, wywołuje również poważne skutki społeczne i ekonomiczne.

Z raportu wynika, że zdecydowana większość dorosłych mieszkańców Polski (85 proc.) postrzega otyłość jako chorobę i deklaruje, że choroba otyłościowa jest ważnym problemem zdrowotnym w Polsce (86 proc.). Przy czym to kobiety częściej niż mężczyźni postrzegają otyłość jako chorobę i problem społeczny.

Ankietowani w większości prawidłowo diagnozowali czynniki sprzyjające otyłości, które są zależne od stylu życia: brak aktywności fizycznej (82 proc.) i nieprawidłowo zbilansowana dieta (74 proc.). Ale ponad połowa badanych dostrzega także rolę czynników hormonalnych (69 proc.) i genetycznych (66 proc.) w rozwoju otyłości.

Nieźle wypada także wiedza badanych na temat powikłań choroby otyłościowej: 81 proc. łączy otyłość z cukrzycą typu 2, 79 proc. - z nadciśnieniem, 74 proc. - z niewydolnością serca, a 65 proc. - z chorobą zwyrodnieniową stawów. Gorzej jest z wiedzą dotyczącą powiązań otyłości z obturacyjnym bezdechem sennym, zaburzeniami endokrynologicznymi i rozrodczość (zespół policystycznych jajników).

Odpowiadając na pytania dotyczące walki z otyłością, badani wskazywali na modyfikację stylu życia w postaci zmiany diety i zwiększenia aktywności fizycznej. Jednak wykazywali niski poziom wiedzy na temat roli wsparcia psychologicznego jako metody wspomagającej.

Przy czym tylko połowa była świadoma możliwości operacyjnego leczenia otyłości (chirurgia bariatryczna), a co trzeci dorosły mieszkaniec Polski wiedział o możliwości zastosowania u chorych na otyłość leków wspomagających redukcję masy ciała.

Współautorka badania dr n. med. Justyna Grudziąż-Sękowska podkreśliła, że postawy wobec akceptacji otyłości są w polskim społeczeństwie bardzo podzielone. 46 proc. mieszkańców Polski deklarowało poparcie dla akceptacji nadwagi i otyłości jako różnorodności sylwetek, a 34 proc. było przeciwne.

"Kobiety istotnie częściej niż mężczyźni postrzegają otyłość jako chorobę, natomiast mężczyźni częściej postrzegają otyłość jako brak zainteresowania własnym zdrowiem" - zaznaczyła. Dodała, że najniższy poziom akceptacji osób z chorobą otyłościową występuje wśród najmłodszych respondentów (18–29 lat).

Generalnie jednak osoby z otyłością są w Polsce stygmatyzowane. Ponad 40 proc. dorosłych postrzega otyłość jako powód do wstydu i skutek braku zainteresowania własnym zdrowiem, przy czym mężczyźni częściej niż kobiety wyrażali takie poglądy.

Autorzy badania podkreślają, że należy dążyć do wypracowania rozwiązań systemowych, które zapewniłyby chorym w Polsce dostęp do kompleksowej i koordynowanej opieki zdrowotnej obejmującej: wsparcie w zakresie zmiany zachowań żywieniowych, podejmowanie aktywności fizycznej, wsparcie psychologiczne i konsultację dietetyczną, a w wybranych przypadkach również dostęp do świadczeń z zakresu chirurgii bariatrycznej i farmakoterapii.

Jednocześnie wskazują, że istnieje potrzeba dalszego wdrażania działań edukacyjno-informacyjnych mających na celu zwiększenie poziomu świadomości społecznej na temat choroby otyłościowej, jej przyczyn i skutków.

"Szczególną uwagę należy zwrócić na działania edukacyjne dotyczące roli stylu życia w rozwoju choroby otyłościowej oraz wpływu modyfikacji stylu życia na zmniejszenie masy ciała" – podkreśliła dr Grudziąż-Sękowska. Jej zdaniem potrzebne są także zmiany legislacyjne wspierające zdrowe wybory żywieniowe i aktywność fizyczną oraz systemowe zapewniające realną pomoc osobom żyjącym z otyłością.

Specjalistka uważa, że "należałoby rozważyć wdrożenie interwencji legislacyjnych, mających na celu wspieranie prozdrowotnych wyborów w zakresie diety, w tym ograniczenia konsumpcji wysokoprzetworzonej żywności, nasyconych kwasów tłuszczowych, wysokosłodzonych napojów, szczególnie wśród dzieci i młodzieży.

Autorzy raportu podkreślają, że skuteczne przeciwdziałanie otyłości może przynieść wymierne korzyści m.in.: zmniejszyć śmiertelność z powodu chorób serca i nowotworów, a także znacząco poprawić jakość życia całego społeczeństwa.

Zauważają także, że działania ograniczające częstość występowania nadwagi i otyłości powinny być jednym z priorytetów zdrowia publicznego w Polsce.

Podstawą do opracowania raportu "Społeczny obraz otyłości" było badanie opinii publicznej przeprowadzone w maju 2025 r. wśród ogólnopolskiej reprezentatywnej próbie 1088 dorosłych mieszkańców Polski w wieku 18–99 lat.

Mira Suchodolska (PAP)